Boektokken, Emojibaby of Zevenvinker: wat wordt het woord van het jaar
Het jaar is bijna ten einde en dat betekent dat je weer op allerlei dingen kunt stemmen. De bekendste verkiezing is wellicht de Top 2000, echter kijken de (ver)taalspecialisten van AgroLingua vooral uit naar de Van Dale Woord van het Jaar verkiezing. Taalliefhebbers konden zelf woorden insturen, waaruit vervolgens door Van Dale een top 10 werd samengesteld.
Maatschappelijke thema's
Prikspijt, anderhalvemetersamenleving, boomer of blokkeerfries; de vier eerdere winnaars laten zien dat maatschappelijke thema’s ons elk jaar extra bezig weten te houden. Ook dit jaar staan er een aantal woorden in de lijst die te maken hebben met een maatschappelijk thema. Denk bijvoorbeeld aan een klimaatklever, prijzenpijn of een zevenvinker.
De verkiezing bestaat (gelukkig) ook uit woorden die niet direct te refereren zijn naar een actueel maatschappelijk thema. Een mooi voorbeeld is een emojibaby, waarmee wordt bedoeld dat ouders een emoji (smiley of sticker) op het hoofd van hun baby plakken wanneer ze een foto delen op een social mediakanaal.
Nominaties
Deze woorden maken kans op de prestigieuze titel Woord van het Jaar 2022:
- Boektokken
Tiktokken over een boek. - Bofbelasting
Extra belasting die achteraf wordt geheven op een onverwacht grote bedrijfswinst. - Emojibaby
Baby of jong kind waarvan het gezicht uit privacyoverwegingen met een emoji bedekt is op een via social media gedeelde foto. - Energietoerisme
Het reizen naar een warm land om de hoge energieprijzen in eigen land te ontvluchten. - Klimaatklever
Activist die zich aan een object van symbolische waarde vastplakt om de aandacht van het publiek te vestigen op de klimaatproblematiek. - Needlespiking
Het stiekem en zonder toestemming met een injectienaald prikken van een persoon met het doel hem of haar te drogeren. - Prijzenpijn
Hinder die de consument ondervindt van de gestegen prijzen, m.n. als gevolg van inflatie. - Spijtgezin
Gezin dat achteraf spijt heeft (Oekraïense) vluchtelingen in huis te hebben genomen. - Stopbonus
Bonus die bij het staken of opheffen van een sterk vervuilende onderneming van overheidswege wordt verstrekt aan de eigenaar ervan. - Zevenvinker
Iemand die zeven vinkjes kan afkruisen op een denkbeeldige lijst (man, blank, hetero, afgerond vwo, universitaire opleiding, autochtone vader of moeder, rijke of hoogopgeleide ouders) en die op grond daarvan automatisch maatschappelijk bevoorrecht is.
Internationale verkiezingen
De Belgische Van Dale heeft deze maand ook een nominatielijst naar buiten gebracht. Gezien de vergelijkingen tussen het Nederlands en Vlaams zijn er een aantal overeenkomsten; denk bijvoorbeeld aan energietoerisme, boektokken of emojibaby. Onze zuiderburen hebben ook een aantal andere opties in de lijst staan, zoals juicekanaal, splitskopen, granaatcamera of kamikazedrone.
Het Engelse Oxford Dictionary riep begin december goblin mode uit tot Woord van het Jaar; technisch gezien zijn dit eigenlijk twee woorden, toch? Wanneer je in de goblin mode (vrij vertaald kaboutermodus) zit, ben je onbeschaamd lui, genotszuchtig of slordig. Het is een type gedrag dat verwijst naar een voornemen om geen sorry meer te zeggen als je tijd voor je zelf nodig hebt.
Bij onze oosterburen werd een vergelijkbare verkiezing georganiseerd; Die Gesellschaft für deutsche Sprache riep Zeitenwende uit tot Woord van het Jaar. De jury van de jaarlijkse Duitse taalprijs moet wel benadrukken dat Zeitenwende geen nieuw woord is, maar wel een nieuwe betekenis heeft gekregen. Dit komt voornamelijk door de context waarin bondskanselier Olaf Scholz en andere Duitse politici het woord veelvuldig gebruikten.
Vertalen of juist niet?
In een eerdere blog spraken we over het wel of niet vertalen van spreekwoorden en gezegden; uitdrukkingen die onze taal op kunnen fleuren. Hoe vermakelijk spreekwoorden en gezegden ook mogen zijn: als je deze in een andere taal moet omzetten, komen er problemen om de hoek kijken. Is een letterlijke vertaling mogelijk of kun je het niet vertalen en moet de vertaler een andere oplossing zoeken?
Stel dat het woord goblin modus vertaald zou moeten worden naar het Nederlands en Duits, dan zou je dit vrij kunnen vertalen naar kaboutermodus of Koboldmodus. Of de Nederlandse en Duitse doelgroep dan weet waar het precies over gaat, is een nog maar de vraag…
Terug naar nieuws
